Etiyopya'daki Tigray krizi web seminerde tartışıldı

İnönü Üniversitesi Afrika Araştırmaları Merkezi (İNÜAFAM) Etiyopya'daki Tigray krizi konulu bir web semineri düzenledi.

İNÜAFAM'ın resmi Youtube kanalından canlı olarak yayınlanan programın moderatörlüğünü İNÜAFAM Müdürü Dr. Öğr. Üyesi İsmail Söylemez yaparken panele konuşmacı olarak İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi (İNSAMER) araştırmacılarından Dr. Serhat Orakçı, AA Afrika Haberleri Editörü Tufan Aktaş, Etiyopyalı Aktivist ve Yazar Isaac Eshetu katıldı.

Programda, 2018'den beri iktidarda olan Başbakan Abiy Ahmed'in yeni hükümeti ile 1991'den beri Etiyopya siyasetine hakim olan Tigray Halk Kurtuluş Cephesi (TPLF) arasındaki gerilimin doruk noktasına ulaşan ve Kasım 2020'de çatışmaya dönüşen kriz ele alındı

İNÜAFAM Müdürü Dr. İsmail Söylemez, yaptığı açılış konuşmasında Etiyopya ve federal hükümet ile Tigray isyancıları arasında devam eden çatışmalar hakkında bilgi verdi.

Haber Editörü Tufan Aktaş, etiyopya'da devam eden çatışmaların iki-üç ana aktör tarafının ve aynı zamanda çatışmaların dış boyutunun olduğunu belirterek, Tigray People's Liberation Front'nin (TPLF) geçen haftalarda bazı bölgelerde ilerleyiş sağlamasının arkasında küçük grupların göz ardı edilmemesi gerektiğine dikkat çekti. Aktaş, Abiy Ahmed'in üniter bir yapı istemesi bu grupları TPLF'ye yakınlaştırdığına işaret ederken TPLF'nin ilk amacı ülkeden ayrılmak olmadığının altını çizdi. Tufan Aktaş, ülkenin federal yapısı içinde yeniden aktif olmak istediğini eğer TPLF yenileceğini düşünürse ülkeden ayrılabileceğini belirtti.

İNSAMER Araştırmacısı Dr. Serhat Orakçı, Etiyopya'da dış etkilerin bugünlerde kendisini daha fazla hissettirdiğini dile getirerek Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere ve Fransa'nın son günlerde Etiyopya üzerinde bir baskı oluşturmaya çalıştığını, aynı zamanda tahliyelerle ilgili olarak bu ülkelerin medyalarının Etiyopya'nın başkentinde kaotik bir ortam varmış gibi gösterdiklerini sözlerine ekledi. Çin'in Etiyopya'ya yoğun yatırımları, Rusya'nın oraya girmeye başlaması, Batı cephesinde tepkiye neden olduğunu belirten Orakçı, Batı'nın Etiyopya'yı Çin ve Rusya'ya bırakmak istemediğini ifade etti.

Serhat Orakçı, Türkiye'nin yaşanan çatışmalarda isminin menfi olarak çok gündeme gelmesi, Türkiye'nin Afrika kıtasında aktif olmasından rahatsızlık duyanlardan geldiğini ve Türkiye-Etiyopya ilişkilerini geriletmek isteyen aktörlerin işi olduğunu söyledi. Türkiye'nin ara buluculuk meselesinden çok dezenformasyon haberleriyle öne çıkarıldığını dile getiren Orakçı, Türkiye'nin ara buluculuk ve barış söylemlerini daha fazla dile getirmesinin ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun birkaç günlüğüne Etiyopya'yı ziyaret etmesinin Türkiye açısından faydalı olacağını ifade etti. Orakçı, şunları söyledi: “Türkiye, Afrika Zirvesinde Etiyopya meselesi ve ara buluculuk noktasında sesini daha gür şekilde duyurabilir. Türkiye'nin diplomasi trafiğini yürütmesi gerekiyor ve bu şekilde üzerine düşen görevi yerine getirmiş olacaktır.”

Etiyopyalı Aktivist ve Yazar Isaac Eshetu ise webinarda yaptığı konuşmada çatışmanın dayanağının çok eski olduğunu ve yeni gelişmiş bir çatışmanın olmadığını ifade etti. Eshetu “2018'de Abiy Ahmed geldi, birçok reform gerçekleştirdi ve herkes tarafından kabul gördü. Fakat daha sonra federal sistemi isteyenleri dışladığı algısı oluştu.” sözlerine ekleyerek ülkenin etnik federalizmi isteyenler ve istemeyenler arasında iki gruba bölündüğünü söyledi. Etiyopya'da çoğu kimsenin üniter yapıyı istemediğini, sadece küçük bir azınlığın istediğini belirten Isaac Eshetu, aynı şekilde TPLF'nin de birçok hatasının olduğunu ifade etti.

Aktivist ve Yazar Eshetu, Türkiye ile Etiyopya arasındaki ilişkilerin daha çok ticaret ve yardımlaşma noktasında olduğunu, Türkiye'nin TPLF taraftarları arasında eleştirilmesinin nedenin iki ülke arasında yapılan savunma sanayi anlaşmasının olduğunu belirtti. Türkiye'nin daha çok yardım ve ticaret konusunda Etiyopya'da bilindiğini sözlerine ekleyen Isaac Eshetu, Türkiye'nin Etiyopya'da milyarlarca yatırımının olduğunu belirterek Türkiye ile Etiyopya arasındaki ilişkilerin kalıcı olmasının her iki ülke açısından faydalı olacağını söyledi.